I. Tìm hiểu chung:
- TG: Lỗ tấn, tên thật: Chu Thụ Nhân – nhà văn lớn nhất TQ thế kỉ XX.
- Cuộc đời: Học nghề thuốc (chữa bệnh cho người nghèo) → làm văn nghệ để chữa bệnh tinh thần cho quốc dân.
- Quan niệm: Dùng ngòi bút để chữa bệnh mê muội, đớn hèn, lạc hậu.
II. Tìm hiểu cụ thể:
1. Tóm tắt truyện:
I. Một buổi sáng sớm mùa thu, lão Hoa, chủ quán trà đến pháp trường mua thuốc chữa bệnh lao cho con. Thuốc là chiếc bánh bao tẩm máu của một người bị chết chém – đó chiến sĩ cách mạng Hạ Du.
II. Bà Hoa cho con ăn bánh với niềm tin chắc chắn con sẽ khỏi bệnh.
III. Những người khách trong quán trà bàn về thuốc, về Hạ Du và cho anh là điên.
IV. Buổi sáng thanh minh năm sau, bà Hoa và bà mẹ Hạ Du cùng đến thăm mộ con, họ đồng cảm và ngạc nhiên khi thấy vòng hoa trên mộ của Hạ Du.
2. Các ý nghĩa:
a. Hình tượng chiếc bánh bao tẩm máu: Thực trạng u mê tăm tối của người dân TQ
- Thuốc: cấu tạo một cách kì quặc, quái gở.
- Hành động, thái độ, tâm lí của vợ chồng lão Hoa và những người trong quán → tin tưởng hoàn toàn vào “phương thuốc” -→ Căn bệnh mê tín, lạc hậu; Thuốc mà họ sùng bái là thuốc độc.
- Liên quan đến “thuốc”, người ta bàn về người tù, người chết với một thái độ lúc dè bỉu, khi vô cảm. → Sự u mê, tối tăm, ngu muội của người dân Trung Hoa -→ Phải tìm một phương thuốc làm cho quần chúng giác ngộ cách mạng và làm cho cách mạng gắn bó với quần chúng.
b. Hình tượng vòng hoa:
- Hình ảnh tương phản: bên chết thường – không hoa; bên chết chém – có hoa -→ gợi nhiều suy nghĩ.
- Lời người mẹ khóc con, hình ảnh con quạ -→ Gợi suy nghĩ về hiện tại và dự báo về tương lai.
Hạ Du hầu như¬ không được đám quần chúng hiểu và thông cảm. Nấm mồ của anh cũng không được đặt đúng chỗ. Chính vì vậy mà nhà văn Lỗ Tấn đã đặt lên mộ Hạ Du một vòng hoa vô danh, một sự tôn vinh, tưởng niệm để linh hồn người chết bớt hiu quạnh. Vòng hoa chứng tỏ vẫn có người hiểu được và tôn kính sự hi sinh của nhà cách mạng -→ Lỗ Tấn mong mỏi vào sự thức tỉnh của quần chúng.
c. Con đường mòn và các nấm mồ:
- Biểu tượng của tập quán xấu: sự chia rẽ, phân biệt…
- Biểu tượng của xã hội ngột ngạt, tối tăm.
d. Hình ảnh nhân vật đám đông:
- Họ hoàn toàn không hiểu gì tư tưởng và sự nghiệp của Hạ Du.
- Họ vô cảm, tìm cách hưởng lợi từ cái chết của Hạ Du.
- Thậm chí họ còn khinh bỉ, phỉ báng người bị chém.
Họ là đám đông vô cảm, ngu muội, lạc hậu không hiểu cách mạng -→ Hình ảnh đại diện cho xã hội TQ với những con người “ngủ say trong cái hộp bằng sắt”.
3. Nghệ thuật: Hình ảnh, ngôn từ giàu tính biểu tượng; ngôn ngữ truyện tự nhiên, hấp dẫn.
- Họ Hoa, họ Hạ là những tượng trưng về đất nước Trung Hoa .
- "Thuốc" cũng là một tượng trưng. Bánh bao chấm máu người được coi là "thuốc" đã đành, mà máu người cách mạng lẽ ra phải là thuốc cứu nước Trung Hoa, thì lại bị sử dụng thành thuốc chữa bệnh lao.
- Vòng hoa trên mộ là một hình ảnh tượng trưng nổi bật.
- Nghĩa địa cũng là một hình ảnh tượng trưng.
- Người thanh niên hai mươi mốt tuổi cũng là một tượng trưng, tượng trưng cho thế hệ tương lai của Trung Quốc.
- Đám người già và trung niên ngu muội đã đành, người thanh niên hai mươi mốt tuổi chỉ biết nói theo, nói dựa, a dua thì thật buồn.
III. Tham khảo: CÁC ĐỀ – ĐÁP ÁN THI TỐT NGHIỆP VỀ NHÀ VĂN LỖ TẤN
Đề thi TNPT 2005:
Câu 1 (2 điểm).
Trước khi trở thành nhà văn, Lỗ Tấn đã học qua những nghề nào? Vì mục đích gì ông chuyển sang hoạt động văn nghệ? Nêu tên ba tác phẩm của Lỗ Tấn.
- Trước khi trở thành nhà văn, Lỗ Tấn học nghề hàng hải với mơ ước được mở mang tầm nhìn; học nghề khai khoáng với nguyện vọng làm giàu cho Tổ quốc; học nghề y để chữa bệnh cho dân nghèo.
- Lỗ Tấn chuyển sang hoạt động văn nghệ vì mục đích: dùng ngòi bút phanh phui các căn bệnh tinh thần của quốc dân, lưu ý mọi người tìm phương chạy chữa, đưa dân tộc thoát khỏi tình trạng u mê, tăm tối, nô lệ.
- Những tác phẩm của Lỗ Tấn: Gào thét, Bàng hoàng, Chuyện cũ viết theo lối mới, Cỏ dại, Nấm mồ... Học sinh chỉ cần nêu chính xác 3 tác phẩm (hoặc 3 truyện cụ thể nhưA.Q chính truyện, Cố hương, Thuốc...).
Đề thi TNPT 2005 Bổ túc: Câu 1 (2 điểm): Trình bày ngắn gọn tiểu sử và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Lỗ Tấn.
- Lỗ Tấn tên thật là Chu Thụ Nhân, sinh năm 1881 mất năm 1936 (hoặc chỉ cần nêu khoảng thời gian sống và sáng tác của tác giả), là nhà văn nổi tiếng của Trung Quốc và thế giới.
- Trước khi trở thành nhà văn, ông đã học nhiều nghề: hàng hải, khai khoáng, y khoa đều với mục đích đẹp đẽ: vì đất nước, nhân dân.
- Mục đích sáng tác của Lỗ Tấn: phơi bày căn bệnh tinh thần của quốc dân, lưu ý mọi người tìm cách chạy chữa, đưa dân tộc thoát khỏi tình trạng u mê, tăm tối, nô lệ. Vì vậy, chủ đề nổi bật trong sáng tác của ông là "phê phán quốc dân tính" với lối viết lạnh lùng, tỉnh táo.
- Những tác phẩm của Lỗ Tấn: Gào thét, Bàng hoàng, Chuyện cũ viết theo lối mới, Cỏ dại, Nấm mồ... Học sinh chỉ cần nêu chính xác tên 2 tác phẩm (hoặc tên 2 truyện cụ thể như Cố hương, Thuốc, A.Q chính truyện ...).
Đề thi PNPTBT 2007: Câu 1 (3 điểm) Trình bày ngắn gọn ý nghĩa nhan đề truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn.
- Thuốc chữa bệnh lao bằng bánh bao chấm máu người, thể hiện sự mê muội của người dân Trung Quốc lúc bấy giờ.
- Tìm thuốc chữa căn bệnh đớn hèn của quần chúng, căn bệnh xa rời quần chúng của những người cách mạng (qua nhân vật Hạ Du).
- Nhan đề thể hiện rõ nét đặc sắc của bút pháp nghệ thuật trong truyện ngắn của Lỗ Tấn: bình dị, hàm súc, trầm lắng, mang tính triết luận sâu sắc…
Đề thi TNPT 2007 Phân ban Kì 1: Câu 1 (2 điểm) Anh, chị hãy tóm tắt ngắn gọn truyện Thuốc của Lỗ Tấn.
Đề thi TNPT 2007 Phân ban kì 2: Anh, chị hãy trình bày ngắn gọn hiểu biết của mình về cuộc đời nhà văn Lỗ Tấn. Kể tên hai tác phẩm tiêu biểu của ông.
Đề thi TNPT 2008 Phân ban kì 2 Câu 1 (2,0 điểm): Trong truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn, hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu người có ý nghĩa như thế nào?
Đề thi TNPT 2009 Câu 1 (2,0 điểm) Trong truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn, khách ở quán trà nhà lão Hoa đã bàn về những chuyện gì? Hãy cho biết điều nhà văn muốn nói qua những chuyện ấy.
[u]
Trang Chính 
LỀU CỎ VĂN CHƯƠNG 
